Pzt - Cmt 08:00 - 19:00
Pazar - 09:00 - 17:00
Pzt - Cmt 08:00 - 19:00
Pazar - 09:00 - 17:00
Kelime anlamı “Mekanik ve elektrikli düzeneklerde, kayma sürtünmesi yerine bir yuvarlanma sürtünmesi sağlayarak, enerji yitirilmesini azaltmak amacıyla, yataklarla muylular arasına yerleştirilen parça” olan rulman, birçok sektörde kullanılmaktadır.
Tarihçesi
Dünyanın ilk rulman üreticisi, FAG (Fischers Aktiengesellschaft) şirketidir. Şirketin kurucusu, Friedrick Fisher, 1883’de rulman üretmeye başlamıştır. Ancak rulman ile ilgili ilk patent, Philip Vaughan tarafından 1794 yılında alınmıştır.
Rulman yapımında özellikle kullanılan önemli bileşenler vardır. Bu bileşenlerin (malzemelerin) sahip olması gereken bazı nitelikleri vardır. Bu nitelikler, sağlamlık, sızdırmazlık, pürüzsüzlüktür. Özellikle bütün niteliklere sahip olmasından dolayı, rulman yapımında genellikle çelik bileşeni kullanılır. Kullanılan çelik türleri ise şunlardır:
Rulmanlarda bulunan parçalar şunlardır:
Rulman, otomobillerde tekerlek bağlantıları ve akslarda, bisiklet tekerleklerinde, rüzgar ve gaz türbinlerinde, elektrik motorlarında, vinçlerde, içten yanmalı motorlarda bulunan krank milinin bağlantılarında, vites kutularında, konveyör hatlarında, pervane ve fanların bağlantılarında, dişçilik uygulamalarında, tamburlarda, teleskop ve mikroskopta kullanılan döner kısımların bağlantılarında görülen bir parçadır.
Tekerleğin icadından bu yana ulaşım araçlarında sürtünmeyi minimize etmek ve bir yerden bir yere daha hızlı ulaşmak için rulmana ihtiyaç duyulmuştur. Bu da tarihçesinde belirtildiği üzere 19. yy sonlarında seri olarak üretilmesiyle, öncelikle sanayi ve diğer sektörlerde dünya üzerinde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Zaman içerisinde ve teknolojinin gelişimine paralel olarak, sektörel bazda ihtiyaçlara göre tasarımlarında çeşitlilik gösterse de temel amaca hizmeti hiçbir zaman değişmemiştir. Ayrıca günümüzde en etkili olarak, otomotiv sektörünün olmazsa olmaz parçalarından biridir.
Rulmanın kullanım yerlerine göre, aşırı yüklenme, darbeli çalışma vb. nedenlerden dolayı verimli çalışma süresi kısalmaktadır. Bu da rulmanın ömürlü bir parça(yenilenmesinin belirli bir süreye bağlı) olduğunu göstermektedir.
Dünya üzerinde geliştirilmiş üç yüz bin çeşit rulman mevcuttur. Bunlardan bazıları şunlardır:
Dönme esnasında aşırı ısınma oluştuğunda rulmanın rengi bozulur. Hasar arttıkça bilezikler, kafes ve yuvarlama elemanları yumuşar, erir ve deforme olur. Mil ve yatağının dayanıklılığının az olması, yetersiz yağlama, aşırı yüklenme ve aşırı devir sayısı, iç boşluğun çok küçük olması krepajın nedenleri olarak sayılabilir.
Rulman, elektrik akımına maruz kaldığında, yuvarlanma yolu ve yuvarlama elemanları arasındaki temas noktalarındaki ince yağ tabakasında arklar oluşur. Bu arklarda yanıklara sebep olur. Temas noktaları eriyerek oluk şeklinde kıvrımlar oluşturur. Arkın neden olduğu erime sonucunda ise bu kıvrımlar krater tarzı bozulmalar meydana getirir. Bu durumda pas ve korozyon oluşur. Bunu önlemek için rulman üzerinden elektrik akımının geçmesini önlemek gerekir. Ayrıca rulmanın yağlamasının doğru şekilde yapılması gerekir.
Rulman kafesi hasarı, kafesin kırılması, kafes deformasyonu veya kafesin aşınması şeklinde olabilir. Yanlış montaj, yüksek pres yükü, aşırı hız, yetersiz yağlama veya sıcaklık artışı bunun nedenleri olarak sayılabilir.
Rulmanlar, yerleştirilirken çok dikkatli yerleştirilmelidir. Çünkü rulmanların takılması ve sökülmesi halinde, yuvarlanma yollarının yuvarlama elemanlarının yüzeyinde, düz ve eksensel çizikler meydana getirmesinden dolayı rulman deforme olur. Bunu önlemek için doğru montaj ile birlikte rulman pres makinesindeyken oluşabilecek darbelerden kaçınılmalıdır.
Rulmanlar çeşitli nedenlerden dolayı yorulurlar. Bunun belirtileri rulman yüzeyinden parçacıklar kopması, rulmanın aşırı ses çıkarması, rulmanın eriyip deforme olması vb. şeklinde olabilir. Rulmandaki yuvarlanma elemanları, yük taşıyan yüzeyle olan temaslarında kayma gerilimleri oluşturlar.
Bu gerilmeler yüzeyin belli noktalarında çatlaklar meydana getirebilir. Bilya gibi yuvarlanma elemanları dönme hareketi esnasında bu çatlakların üzerinden geçtikte parçacıklar, koparıp rulmanın dönmesini zorlaştırabilirler. Burada önemli bir nokta da rulmanın dayanabileceği devir sayısı ve rulmanın çalıştırılma süresidir.
Rulmanın yorulma belirtisi, ortam şartlarına, yüke ve rulmanı oluşturan parçaların dayanıklılığına bağlıdır. Rulmanda oluşan yorulmanın neden olduğu arızalar; pullanma, soyulma, kazınma, sıvanma, aşınma, çatlaklar. Aşırı yüklenme, darbe yükü, sürtünme, eksen kaçıklığı, yüksek hız, yanlış ve yetersiz yağlama, bileziklerin eğimli olması ve yanlış montaj gibi nedenler arızaya neden olarak gösterilir.
Rulman arızaları, her türlü fan, pompa, kompresör, konveyör gibi elektrik motorlarının gerilim ve akımlarını kontrol eden “MCM” cihazıyla önceden tespit edilebilir. Bu sayede rulmanda meydana gelebilecek hasarlar daha oluşmadan tespit edilmiş olur.
Ayrıca rulman arızalarını önlemek için:
Rulman birçok sektörde kullanılmakta olan bir sistem olup, düzenli olarak kontrol ettirilmesi gereken önemli araç parçalarından biridir.
Aracınızı satışa çıkarmadan önce kontrolden geçirtin. Araç alım satımında çıkabilecek hatalar aracınızın değer kaybetmesine sebep olur. Bu nedenle aracınızı düzenli olarak Mersinin bağımsız oto ekspertizine getirebilirsiniz. Aracınıza gerekli özeni göstermelisiniz zira erken teşhis sizi büyük zararlardan koruyabilir.
